Śmieciowe jedzenie, fast food, junk food – istnieje wiele nazw tego jedzenia, ale konsekwencje i jego działanie na nasz organizm są takie same. Fast foody (czyli śmieciowe jedzenie) są z nami już od kilkudziesięciu lat, a to, co na początku było czymś dziwnym i importowanym, dziś stało się częścią krajobrazu naszych miast i elementem aż nazbyt obecnym w naszej diecie. Ale czy wiesz, dlaczego śmieciowe jedzenie jest złe, czy znasz jego krótko- i długoterminowe skutki?
Co to jest śmieciowe jedzenie?
Początki fast foodów były jak prawdziwa rewolucja. Bardzo smaczne produkty, które były serwowane w danej chwili i którymi można było się delektować w każdym miejscu i o każdej porze. W rzeczywistości to jest podstawą śmieciowego jedzenia: wykonane, aby zadowolić nasze smaki, a nie, aby nas karmić. Śmieciowe jedzenie to nic innego jak wysoko przetworzone produkty, z dużą ilością węglowodanów prostych, tłuszczów trans, sodu, a także dodatków i aromatów, które nie mają na celu zaspokojenia głodu, lecz sprawienie przyjemności i nakłonienie nas do ponownego ich spożycia.
Pomimo faktu, że ciągle słyszymy o konsekwencjach śmieciowego jedzenia ciągle potykamy się o ten sam kamień. Prawda jest taka, że istnieje wytłumaczenie: śmieciowe jedzenie jest do tego stworzone. Może się to wydawać przesadą, ale te pokarmy wywołują w naszym mózgu reakcję podobną do tej, jaką wywołują narkotyki. Ich smak uruchamia nasze mechanizmy przyjemności, więc gdy już zaczniemy, trudno przestać. Z drugiej strony, dodatki i przetwarzanie, które są dodawane, modyfikują smaki, tekstury i kolory, aby uczynić je jeszcze bardziej apetycznymi i atrakcyjnymi.
Dlaczego lubimy śmieciowe jedzenie?
Śmieciowe jedzenie jest bardzo bogate w tłuszcz i glukozę, co objawia się bardzo wysoką liczbą kalorii. Aby zrozumieć nasz pociąg do śmieciowego jedzenia, wystarczy zrozumieć skąd pochodzi człowiek, jest to atawistyczna reakcja na jedzenie. Tysiące lat temu, kiedy musieliśmy polować i zdobywać pożywienie, aby włożyć coś do ust, ludzie mogli iść przez wiele dni bez możliwości wzięcia kęsa. Dlatego starali się jeść pokarmy wysokotłuszczowe, aby mieć pewność, że otrzymają niezbędną ilość kalorii, jeśli później nadejdą dni głodu. Kiedy to się stało, nasze ciała to wynagrodziły. Dziś — niestety nie we wszystkich zakątkach globu — nasza dzienna dawka kalorii jest pokryta z nawiązką, ale reakcja naszego organizmu jest wciąż taka sama.
Przykłady śmieciowego jedzenia.
Większość ludzi, mówiąc o śmieciowym jedzeniu, ma na myśli tylko o przysłowiowe hamburgery i pizze. Rzeczywistość jest taka, że tego typu produkty należą do tej kategorii, ale nie są one jedyne. Oto wszystkie przykłady śmieciowego jedzenia, jak wiele z nich jesz bez świadomości tego?
- Słodycze i ciastka.
Jak w przypadku wszystkiego w życiu, nie możemy uogólniać i demonizować każdego produktu, który nam smakuje, ale jasne jest, że słodycze i słodycze przemysłowe bez wątpienia należą do kategorii śmieciowego jedzenia. Można je znaleźć w wielu naturalnych produktach spożywczych, na przykład w owocach, i nie stanowią one problemu. Problem pojawia się, gdy podczas przetwarzania dodaje się do nich inne substancje, które mają poprawić ich wygląd i wydłużyć trwałość.
- Smażone potrawy.
Wiele osób o tym nie wie, ale zdecydowana większość olejów roślinnych nie jest w ogóle zalecana. W rzeczywistości, olej kokosowy i oliwa z oliwek są prawie wyłącznie jedynymi zdrowymi. Pozostałe, w tym jeden z najczęściej używanych w kuchni, taki jak olej słonecznikowy, są szkodliwe dla naszego zdrowia. Ze względu na swój skład, który jest bardziej złożony niż w przypadku oliwy z oliwek, są one trudniejsze do metabolizowania przez nasz organizm, co ułatwia tworzenie się blaszek miażdżycowych w naszych tętnicach.
- Zboża przemysłowe.
Zdziwiony, prawda? Rzeczywistość jest taka, że bez względu na to, jak wiele reklam próbowało sprzedać nam ten rodzaj produktu jako szczyt zdrowego stylu życia, zboża przemysłowe są produktem o bardzo wysokiej ilości ultra przetworzonej mąki i dodanych cukrów, co czyni z nich śmieciowe jedzenie o bardzo małej wartości odżywczej. Należy jednak pamiętać, że nie mówimy tu o zbożach w ogóle, ale raczej o zbożach przemysłowych. Istnieje wiele śniadań na bazie zbóż, które możemy włączyć do naszej diety i które są całkowicie zdrowe.
- Napoje gazowane.
Nie tylko istnieje coś takiego jak śmieciowe jedzenie, ale także coś takiego jak śmieciowy napój. A napoje bezalkoholowe są jednym z najbardziej paradygmatycznych przypadków. Tego typu napoje zawierają gazy, cukry i dodatki, które nie dostarczają nam niczego na poziomie odżywczym, za to bardzo dużo zabierają dla naszego zdrowia.
- Przekąski (słodkie i słone).
Jednym z największych problemów zdrowia publicznego, jakie mamy w naszym kraju, jest otyłość, zwłaszcza otyłość u dzieci. W dużej mierze nadwaga, na którą cierpią miliony dzieci, jest spowodowana spożywaniem przemysłowych i przetworzonych wyrobów spożywczych. Produkty te, naładowane cukrami i tłuszczami trans, powinny być częścią naszej diety tylko w bardzo rzadkich przypadkach.
- Fast Food.
Większość ludzi zdaje sobie sprawę, że fast foody (w przeważającej większości) to śmieciowe jedzenie. W rzeczywistości problem polega na tym, że wiele osób uważa, że tylko produkty serwowane w tych słynnych sieciach to śmieciowe jedzenie.
- Soki przemysłowe.
Naturalne soki nie są złe, jeśli nie są nadużywane, ale te zawierające cukier są. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z ilości dodawanego cukru w sokach sprzedawanych w kartonach; czasami zawierają one więcej wody i cukru niż prawdziwy sok. Z tego powodu idealnym rozwiązaniem jest picie naturalnych soków, nie zapominając o tym, że nie należy ich nadużywać. Picie zbyt dużej ilości napojów bez naturalnego błonnika pokarmowego nie jest dobre. Powtórzmy: musimy rozróżnić soki naturalne od przemysłowych. Naturalny sok to nie to samo, co sok z dużą ilością dodanych cukrów, który często zawiera więcej wody i dodatków niż sam owoc.
- Żywność przetworzona.
Dzisiejszy intensywny tryb życia, w którym brakuje czasu na podstawowe posiłki, sprawia, że wiele rodzin codziennie spożywa gotowe dania. Potrawy te, zazwyczaj mrożone, zawierają dużo dodanych cukrów, sodu i innych dodatków dla lepszej konserwacji i smaku.
Dlaczego jedzenie śmieciowe jest złe?
Na pytanie, dlaczego śmieciowe jedzenie jest złe, istnieje wiele odpowiedzi, ponieważ jest ono dla nas szkodliwe na różnych poziomach. Możemy ją jednak podsumować w dwóch zasadniczych aspektach. Z jednej strony są one tak wysokokaloryczne, że powodują u nas nadwyżkę energetyczną. Sprawia, że spożywamy więcej kalorii niż jesteśmy w stanie spalić, energia ta gromadzi się w naszym organizmie w postaci tłuszczu, powodując otyłość i problemy z układem krążenia. Z drugiej strony, tak duża ilość kalorii powoduje, że przestajemy spożywać zdrowe produkty, produkty, które dostarczają nam składników odżywczych, takich jak błonnik czy witaminy.
Negatywne skutki spożywania śmieciowego jedzenia w krótkim okresie czasu.
Jedzenie śmieciowego jedzenia ma nie tylko długofalowe konsekwencje, ale jego wpływ na nasze zdrowie i organizm jest widoczny już od momentu wzięcia pierwszego kęsa. Już po 10 minutach od rozpoczęcia jedzenia, w wyniku dużej ilości kalorii, które dostarczają nam te produkty, poziom cukru we krwi znacznie wzrasta. Z kolei mózg zaczyna wydzielać dopaminę, neuroprzekaźnik, który jest związany z przyjemnością i jest odpowiedzialny za powtarzającą się pokusę oddawania się śmieciowemu jedzeniu.
Wysoki poziom cukru i soli, które są odpowiedzialne za skoki cukru we krwi, są odpowiedzialne za uczucie nieposkromionego głodu w ciągu kilku godzin po jedzeniu. To nie jest tak, że naprawdę musimy jeść, w rzeczywistości, kalorie spożywane są znacznie więcej niż potrzebujemy, ale śmieciowe jedzenie oszukuje nasz mózg i sztucznie zwiększa potrzebę jedzenia.
Ogólnie rzecz biorąc, ten rodzaj żywności jest również bardzo wysoka zawartość sodu. Oznacza to, że w ciągu pół godziny od ich zjedzenia nasz organizm zaczyna się odwadniać. W konsekwencji zarówno serce, jak i nerki zaczynają pracować na wyższych obrotach dając fałszywe wrażenie, że musimy jeść i pić więcej.
40 minut po jedzeniu, podczas przechodzenia przez przewód pokarmowy, znowu mamy skok insuliny, który spowoduje, że będziemy chcieli dalej jeść. Jest to typowe odczucie, jakie daje nam śmieciowe jedzenie, tzn. chwilowo nas syci, ale po krótkim czasie znowu czujemy potrzebę zjedzenia.
Negatywne skutki spożywania śmieciowego jedzenia w dłuższym okresie czasu.
Śmieciowe jedzenie niesie ze sobą obszerny arsenał dodatków i uzupełniaczy. Celem tych dodatków jest aromatyzowanie, konserwowanie produktu lub nadanie mu określonej konsystencji. Niektóre z tych dodatków to azotyn sodu, sacharyna sodowa, glutaminian monosodowy lub wodorowęglan sodu. W konsekwencji podnoszą spożycie sodu ponad to, co byłoby zdrowe i wskazane. Ogólnie rzecz biorąc, nie zaleca się spożywania więcej niż 2,3 miligramów soli dziennie, jednak w przypadku jednego z tych produktów możemy przekroczyć tę ilość. Nadmiar soli w naszym organizmie będzie miał długotrwałe konsekwencje: zatrzymanie płynów w organizmie i problemy z nerkami, nadciśnienie czy osteoporoza.
Przez większość czasu, kiedy myślimy o skutkach śmieciowego jedzenia dla naszego ciała, bierzemy pod uwagę tylko szkody, jakie powoduje na poziomie fizycznym, ignorując fakt, że ma to również konsekwencje na poziomie psychicznym i emocjonalnym. Wykazano, że tłuszcze nasycone pogarszają wydajność mózgu i pamięć. Z drugiej strony, jak już wyjaśniliśmy, działają one jak substancje uzależniające, co wyzwala nasz niepokój.
Ponieważ są to zazwyczaj bardzo kwaśne produkty, zdrowie jamy ustnej również może być zagrożone, ponieważ sprawiają, że jesteśmy o wiele bardziej podatni na próchnicę zębów. Z drugiej strony, duża ilość cukru obecna w tych produktach powoduje nadmiar sebum i pojawienie się trądziku.
